امروزه اکثر والدین نگران فرزندانشان هستند مخصوصا زمانی که به سن نوجوانی می رسند. چون در دورانی زندگی می کنند که مملو از نوآوری ها است. به دنبال کسب مهارت ها و تجربه های جدید و کشف شخصیت خود هستند. و اگر راه را اشتباه بروند و در دوست یابی دقت نداشته باشند، ممکن است راهکارها و عادات بد مثل روآوردن به مواد مخدر را تجربه کنند که تهدیدی غیرقابل جبران برای یک نوجوان و بزرگترین نگرانی برای والدین است.
چگونه به نوجوان خود برای پیشگیری از اعتیاد کمک کنیم؟
مهمترین فردی که در زندگی یک نوجوان می تواند تاثیرگذار باشد، پدر و مادر او هستند. شاید احساس کنید که فرزندتان دوست ندارد در کارها و کسب تجربیات او دخالتی داشته باشید اما واقعیت این است که خواسته قلبی آنها بالعکس است و خواستار توجه و درگیرشدن شما با مسائل آنها است.
این امر با وجود پیوند قوی با فرزندتان، به ویژه در دوران نوجوانی امکان پذیر خواهد بود و به او در کاهش احتمال درگیر شدن با رفتارهای ناسالم کمک می کند. همچنین زمینه را برای جلوگیری اعتیاد و پیشگیری از مصرف مواد مخدر فراهم می کند.
چرا نوجوانان به مصرف مواد مخدر روی می آورند؟
عوامل زیادی وجود دارد که در مصرف انواع مواد مخدر در نوجوانان نقش دارند. این عوامل رایج برای مصرف مواد مخدر در نوجوانان شامل موارد زیر می شود:
- سابقه خانوادگی و مصرف مواد
- وجود وضعیت نامطلوب روانی یا رفتاری همانند افسردگی، استرس و اضطراب یا کمبود توجه
- پایین بودن اعتماد به نفس و یا احساس طرد شدن اجتماعی
- فرار از مشکلات خانوادگی و اجتماعی و رسین به آرامش
- کنجکاوی آنها برای کسب تجربیات مختلف
از جمله مواد مخدری که نوجوانان و مخصوصا مقطع دبیرستان با مصرف آنها ممکن است مواجه شوند عبارتند از:
- وید
- تریاک
- هروئین
- مواد توهم زا
- شیشه
- مواد مخدر گل
- آرام بخش ها
- کراک
- کیمکال
- حشیش
حشیش و گل (ماری جوانا) پرمصرف ترین مواد مخدر در بین نوجوانان است. آیا می دانید بنگ چیست؟
راهکارهایی برای جلوگیری از مصرف مواد مخدر در نوجوانان
همانطور که در بالا اشاره کردیم، والدین بیشترین تاثیر را در اجتناب نوجوانان از مصرف مواد مخدر دارند. در حقیقت نوجوانانی که رابطه و پیوندی قوی با والدین خود دارند، تقریباً ۲ برابر بیشتر احتمال دارد که هیچ دوست مصرف کننده مواد مخدر نداشته باشند. والدینی که در فعالیت های روزانه فرزند خود را درگیر می کنند، با صداقت با آنها برخورد می کنند و مشوق خوبی برایشان هستند. همگی این ها به نوبه خود، خطر مصرف مواد مخدر را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
خب! سوال این است در حالی که همچنان مراقب فرزند خود هستید چگونه می توانید رابطه ای قوی و قابل اعتماد با او داشته باشید؟
- گفتگوهای معمول روزانه یا هفتگی اما صادقانه و جدی: شاید صحبت کردن سخت باشد چون فرزند شما فکر می کند به بلوغ عقلی رسیده است و غرق در روابط دوستانه و مجازی خود هستند اما حقیقت این است که نوجوان شما به این ارتباط نیاز دارد. پس مکالمات مکرر داشته باشید. حتی با شروع جمله ساده ای مثل روزت چطور گذشت؟ وضعیت درسی و مسائل داخل مدرسه و کم کم صحبت های جدی تر در مورد آرزوها، رویاها، ترس ها و نگرانی ها و در نهایت اجتناب از مصرف مواد مخدر.
- ایجاد اطمینان و اعتماد: این امر با توجه و گوش دادن به صحبت های فرزندتان و تشویقش به ادامه این گفتگوها امکان پذیر است. در شرایط سخت به سراغ شما خواهند آمد و شما نباید او را به حال خودش رها کنید.
- دوستان فرزندتان را بشناسید: زمانی که بدانید فرزندتان با چه کسانی دوستی و مراوده دارد، می توانید درک بهتری از مواجهه احتمالی او با مواد مخدر داشته باشید. یکی از راهکارهای مناسب این است که به جای اینکه هر آخر هفته به نوجوان خود اجازه دهید به خانه دوستش برود، خانه خود را به مکانی دلپذیر برای جمع شدن دوستانش تبدیل کنید. قوانین غیرسختگیرانه وضع کنید و از دور و غیرمحسوس بر کارها و رفتار آنها نظارت داشته باشید.
- به علایق فرزندتان توجه کنید: بدانید که نوجوان شما دوست دارد چه کاری انجام دهد و یا به چه فعالیت هایی علاقه دارد؟ ورزش، هنر و موسیقی و یا سیاست. بدانید که در حال انجام چه کاری هستند مثلا در اوقات فراغت خود چه می کنند؟ حساب های کاربری آنها در شبکه های اجتماعی را چک کنید و نامحسوس ناظر باشید.
- قوانین محکم وضع کنید: برای مثال شب سرساعت خانه بودن، شرکت نکردن در مهمانی هایی که احتمال مصرف مواد مخدر در آن است، وعده های غذایی را با هم بودن، ترک رابطه با افرادی که وسوسه مصرف مواد را در آنها ایجاد خواهند کرد و خیلی قوانین دیگر. شاید این ها به نظر سخت باشند اما وجود این قوانین پایبندی فرزند شما را نسبت به اهداف خانواده افزایش می دهد و تحقیقات هم نشان داده که اینگونه نوجوانان پایبند قوانین نمی خواهند والدین خود را ناامید کنند، پس کارها را به نحو احسن انجام می دهند.
علائم اعتیاد در نوجوانان
تقریباً اکثر نوجوانان هنگام بزرگ شدن با بدخلقی و رفتارهای عجیب و غریب می خواهند والدین خود را به چالش بکشند و بدانند چقدر به آنها توجه می شود. لذا تشخیص اینکه آیا رفتارهای آنها غیرعادی است یا به سوء مصرف مواد مخدر مرتبط است، سخت می شود؟ پس با برخی علائم که می تواند نشان دهد نوجوان شما از مواد استفاده میکند آشنا شوید:
- زیر پا گذاشتن قوانین مثلا بیرون رفتن هر شب و کناره گیری از خانواده
- رازداری و پنهان کاری بیش از حد
- تغییرات ناگهانی مثل مشکل در تمرکز و مشکلات خواب
- تغییر در ظاهر فیزیکی مثل کم کردن ناگهانی وزن و عدم رعایت بهداشت فردی
- نوسانات شدید خلق و خو یا بی ثباتی عاطفی
- از دست دادن علاقه به سرگرمی هایی که قبلا انجام میداد همانند ورزش، موسیقی و هنر
- بوهای عجیب و غیرمعمول در اتاق و لباسش
- شکایت مسئولان مدرسه و کاهش نمرات درسی و یا عدم حضور در مدرسه
پیشنهاد مطالعه: نقش خانواده و جامعه در درمان اعتیاد
کمک های لازم برای سوء مصرف مواد مخدر در نوجوانان
اگر مشکوک هستید که فرزندتان در حال آزمایش و یا استفاده از مواد مخدر است می توانید با او با صداقت و آرامش صحبت کنید و به او توضیح دهید که نگران وضعیت او هستید. تاکید کنید که مصرف مواد خطرناک است و آینده و روابط اجتماعی او را تحت تاثیر قرار خواهد داد. زمان بیشتری را با او بگذرانید و رفت و آمد و دوستان او را چک کنید. اگر احیانا این راهکارها نتیجه نداد آخرین اقدام موثر این است که کمک حرفه ای دریافت کنید.
چندین منبع مفید برای مشاوره به شما و فرزندتان وجود دارد که می توانند راهنمای خوبی باشند. همچنین می توانید از وب سایت ها و مطالب آنها کمک بگیرید تا اطلاعاتتان در مورد مواد مخدر، انواع آن و راههای درمان افزایش یابد.
کمپ ترک اعتیاد راهی به سوی نور، مرکزی است که میتوانید به کمک مشاوران حرفه ای و متخصصین اعتیاد، فرزندتان را از دام اعتیاد نجات دهید و او را به سمت زندگی پاک و سالم سوق دهید. شاید این تصمیمی دشوار برای شما باشد چون نمی توانید رنج و درد فرزندتان را ببینید اما بدانید که بهترین کار را برای نجات فرزندتان و آینده بهتر او انجام می دهید.
گردآوری توسط: کمپ ترک اعتیاد راهی به سوی نور
یک پاسخ
مادرم وقتی ۱۳ سالم بود فوت شد چون خواهرمم کوچیک بود بابام دوباره ازدواج کرد مادرم زن خوش اخلاق و مهربونی بود اما بابام خیلی سختگیر بود به ما توجهی نمیکرد و ازدواجم که کرد بدتر شد اصلا به منو خواهرم توجهی نمیکرد تازه زن بابامم هی از ما بد میگفت پیشش اونم یا دعوامون میکرد یا میگفت حق ندارین از خونه بیرون شین و پول تو جیبیمون قطع میکرد، خواهرم طفلی از بس رنج کشید حاضر شد تو سن ۱۵ سالگی ازدواج کنه منم که ۱۸ سالم شد و دیپلم گرفتم درس ول کردم و رفتم مغازه بابام شاگردی وقتی رفتم اونجا بابام که خیالش راحت بود من مغازه رو میگردونم همش میرفت پی تفریح با زنش یک سال به همین منوال گذشت تا اینکه خسته شدم نه حقوق آن چنانی بهم میداد چون میگفت خرجمو داره میده نه ام توجهی مکرد که چکار میکنم یا نمیکنم یک شب که خیلی حالم بد بود یکی از رفقام گفت بیا بریم پارتی منم رفتم اونجا دنیای جدیدی بود برام شب اول فقط مشروب خوردم اما دفعات بعدی که رفتم مواد کشیدنم اضافه شد کم کم با این محیطا خو گرفتم کارم شده بود رفتن اینجور جاها از صبح مغازه میرفتم تا آخر شب بابامم شک نمیکرد تازه از دخل مغازه هم پول کش میرفتم تا موادم جور کنم شش ماه نشده معتاد شدم خودم دوست نداشتم ولی واقعا نمیتونستم درد خماری رو تحمل کنم از یک طرفم میترسیدم بابام بفهمه البته بعد ۱۰ ماه فهمید وقتی دید دخلش داره هر ماه کمتر میشه دوربین نصب کرده بود یواشکی دیده بود من برمیدارم، منم وقتی گفت انکار نکردم گفتم بخاطر تو اینجوری شد چون بهم اهمیت نمیدادی همش پی تفریح خودتو و زنت بودی مادرمم همینحوری دق کرد و مرد از بس غصه خورد تو زنگیش سرطان گرفت و مرد بابام پشیمون بود ولی چه فایده که دیر شده بود، فرستاد منو کمپ تا ترک کنم خوشبختانه ترک کردم اما با سه بار رفتن به کمپ الانم ۷ ماهه پاکم کاش پدر و مادرا بیشتر به بچه هاشون توجه کنن و ارتباط دوستانه داشته باشن با هم تا به راههای خلاف کشیده نشن