پذیرش کلید بهبودی
پذیرش اعتیاد به عنوان یک بیماری، کلید بهبود یافتن از تاثیرات مخرب اعتیاد بر اعضای خانواده است. زمانی که اعضای خانواده بپذیرند که آنها مسبب اعتیاد عزیزشان نبوده و در برابر بیماری او ناتوان هستند، سرانجام تسلیم شده و از تلاش برای پاک کردن فرد معتاد دست بر می دارند. آن زمان است که خود اعضای خانواده می توانند مسیر بهبودی را آغاز کرده و زندگی بهتر و سالم تری را در پیش بگیرند.
-یک دیدگاه جدید نسبت به اعتیاد
-آغاز سفر به سوی بهبودی
-راههای موثر کمک به معتاد
یک دیدگاه جدید نسبت به اعتیاد
در گروه های حمایت از خانواده های معتادان، اصطلاحی وجود دارد که می گوید: “شما باعث اعتیاد کسی نشده اید، و قادر به کنترل و یا درمان کردن آن نیز نیستید”. اگر اعضای خانواده معتادان این سه اصل زیر را بپذیرند، قابلیت ها و محدودیت های خود را شناخته و قادر خواهند بود که سفر خود به سمت بهبودی از بیماری اعتیاد را آغاز کنند.
۱.شما باعث بیماری اعتیاد نیستید.
اینکه یکی از اعضای خانواده شما از بیماری اعتیاد رنج میبرد تقصیر شما نیست. اگرچه شما ممکن است به طریقی خود را مقصر بدانید، اما این احساس به هیچ عنوان درست نیست. مثلا آیا می توانید اعمال و رفتار خوب یا بد خود باعث شوید که یکی از اعضای خانواده به بیماری دیابت دچار شود؟ بیماری اعتیاد نیز دقیقا یک بیماری مزمن مانند دیابت است و شما باید این مسئله را بپذیرید که هیچ نقشی در مبتلا شدن دیگران به بیماری اعتیاد ندارید.
۲.شما توانایی کنترل اعتیاد را ندارید.
صرف نظر از آنچه که شما انجام می دهید – چه با عشق و چه با مجازات کردن آنها همراه باشد – اگر معتادی قصد ترک اعتیاد و متوقف کردن مصرف مواد را نداشته باشد، همه تلاش های شما در کنترل بیماری او بیهوده خواهد بود. ممکن است که آنها تحت فشار و کنترل شما، برای مدتی مواد مخدر را کنار بگذارند، اما اگر بیماری اعتیاد در آنها رشد یافته باشد،آنها به معتادانی قهار تبدیل شده اند که دیر یا زود بر اثر کوچکترین بهانه ای مصرف مواد مخدر را از سر می گیرند. در این صورت هیچ فردی قدرت کنترل کردن آن ها را ندارد و نمی تواند مانع از بازگشتن آنها به مصرف مواد مخدر شود، زیرا جسم و روان آنها برای حفظ کارکرد طبیعی خود به مواد مخدر نیازمند است.
۳.شما قادر به درمان اعتیاد نیستید.
زمانی که بیماری عزیزتان را قبول می کنید متوجه خواهید شد که برای کنترل و درمان آن هیچ قدرتی ندارید و قادر به تکیه بر توانایی های شخصی خودتان برای بهبودی از این بیماری نیستید. اعتیاد یک ضعف شخصیتی و یا یک مشکل اخلاقی نیست که با کمک و حمایت شما قابل درمان شدن باشد. مانند هر بیماری مزمن دیگری درمان بیماری اعتیاد نیز نیاز به پذیرش وجود بیماری دارد تا پس از آن با استفاده از حمایت گروه همتا بهبودی حاصل شود.
آغاز سفر به سوی بهبودی
برخی از روش هایی که به شما کمک می کنند تا قدرت خود در برابر بیماری اعتیاد را شناخته و از سلامتی خود مراقبت کنید، در زیر آورده شده است:
١) به خاطر داشته باشید که شما توانایی تغییر دادن رفتار فرد معتاد را ندارید، بخصوص وقتی که آنها تمایلی به قطع مصرف نداشته و در انکار به سر می برند. با قبول این ناتوانی در برابر بیماری اعتیاد، وقت و انرژی خود را صرف متقاعد کردن فرد مبتلا به ترک اعتیاد نمی کنید و بیشتر فکر و ذکر خود را بر بهبود زندگی خودتان و سایر عزیزانتان از عواقب بیماری اعتیاد متمرکز کنید.
٢) خودتان را مسبب بیماری اعتیاد عزیزانتان ندانید و دست از سرزنش کردن خود بردارید؛ چون این کار باعث می شود تا در خود احساس گناه کرده و با کارهای نادرست خود از آنها حمایت ناسالم کنید. در این راستا باید متقاعد شوید که حمایتهای ناسالم شما بطور ناخواسته باعث می شود تا فرد معتاد به مصرف مواد خود ادامه دهد.
٣) محدودیت های خودتان را قبول کنید. شما خدا نیستید و علی رغم همه علاقه ای که به عضو معتاد خانواده دارید و تمایلی که برای کمک کردن به او در خود احساس می کنید، قدرت مقابله و کنترل بیماری اعتیاد او را ندارید. تمرین اصل فروتنی به شما کمک خواهد کرد تا با این وضعیت بحرانی در خانواده خود راحت تر کنار بیایید.
۴) اگر به خودتان بقبولانید که هر فرد بالغ در خانواده، حتی اگر انتخاب های او باعث ویرانی و تخریب زندگی اش شود، مسئول زندگی خودش می باشد، آنگاه می توانید از یک زندگی آرام و سالم بهره مند شوید. هیچ خانواده ای دوست ندارد ببیند که یکی از اعضایش به یک بیماری مزمن و جانکاه دچار شده است، ولی حقیقت این است که فرد مبتلا به اعتیاد، خودش باید مسئولیت بهبودی اش را بر عهده گرفته و قدم اول را بردارد. به دوش گرفتن مسئولیت پاکی و بهبودی توسط شما، نه تنها بی نتیجه بوده بلکه باعث تباهی بیشتر زندگی عزیزتان نیز می شود.
۵) به یاد داشته باشید که هر انسانی آزاد بوده و مسئول انتخاب های خود در زندگی می باشد، حتی اگر انتخاب های او باعث مواجه شدن با بدبختی و فلاکت فراوان باشد. هنگامی که شما به زندگی معتاد و چیزهایی که او می خواهد احترام بگذارید، خودتان نیز زندگی آزادانه تر و سالم تری را در پیش گرفته و برای افزایش کیفیت زندگی خود اقدام می کنید.
۶) خشم و عصبانیت خود را کنترل کرده و با آنها مشاجره و جر و بحث نکنید. این کار باعث می شود آنها بیشتر احساس گناه کرده و برای سرپوش گذاشتن و کنار آمدن با این احساس، بیشتر به مواد مخدر پناه ببرند. بعلاوه، در این کشمکش ها این شما هستید که بیشتر آسیب می بینید، زیرا فرد معتاد برای فرار از احساسات خود به مواد مخدر پناه می آورد، ولی احتمالا شما هیچ چیزی در اختیار ندارید که باعث آرام شدن شما شود.
٧) مواقعی که عضو معتاد خانواده تحت تاثیر مواد مخدر قرار گرفته است از بحث کردن با او خودداری کنید. انجام این کار نه تنها هیچ فایده ای ندارد بلکه باعث دلسردی، ناامیدی و خستگی شما می شود.
٨) زندگی کردن با یک معتاد بسیار طاقت فرسا و خسته کننده است، از اینرو شما نیاز به مراقبت بیشتر از خودتان دارید. این ممکن است به معنی انجام فعالیت هایی باشد که شما را از محیط ناسالم اعتیاد دور کند. اگر به اندازه کافی وقت آزاد دارید، قسمتی از آن را به گردش در طبیعت و آرام نمودن روان خود اختصاص دهید. این کار به شما کمک می کند تا فشارهای عصبی و روحی که موجب خرد شدن شما می شود را از خود دور کنید.
٩) بهترین راهکار برای بالا بردن کیفیت زندگی خودتان، ملحق شدن به گروه های خانواده های معتادین و الکلی ها می باشد. در این گروه ها شما می توانید از حمایت سایر اعضایی که مشکلاتی مشابه شما داشته و به کمک یک برنامه بهبود پیدا کرده اند یاری بگیرید. از این طریق شما کمتر تحت تاثیر مضرات بیماری اعتیاد قرار خواهید گرفت.
راه های موثر در کمک به معتاد
حقیقتا باید بپذیرید که عزیزتان از یک بیماری جدی در عذاب است. در اینجا برخی از روش های موثری که می توانید با آنها عزیزتان را به بهبودی تشویق کنید، آورده شده است:
١) پیشنهاد می شود تا آنجا که می توانید اطلاعاتی در مورد بیماری اعتیاد به دست آورید، این امر باعث بالا رفتن میزان آگهی شما از ماهیت بیماری عزیزتان شده و به شما کمک خواهد کرد تا نحوه رفتار با بیماری اعتیاد را دانسته و بتوانید با آثار و عواقب این بیماری کنار بیایید.
٢) به خاطر داشته باشید که عزیزتان به نوعی بیماری مبتلا شده است که نه تنها جسم ، بلکه روح و روان او را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. نحوه برخورد و رفتار با فرد مبتلا به اعتیاد دقیقا مانند برخورد با مبتلایان به سایر امراض سخت و صعب العلاج است. مثلا به همین منظور اعضای خانواده باید از خود بپرسند که آیا رفتار آنها با فرد معتاد، شباهتی به رفتار با یک بیمار سرطانی دارد یا خیر.
٣) در مورد فرد مبتلا به اعتیاد قضاوت نکنید، حتی اگر رفتارهای او آثار منفی زیادی بر شما و یا اعضای خانواده تان گذاشته باشد. بیشتر اوقات حتی خود معتادان نیز نمی دانند که چرا با وجود این همه خرابی و آشفتگی باز هم به مصرفشان ادامه می دهند
۴) از آنها حمایت ناسالم نکنید. ممکن است فکر کنید که سرپوش گذاشتن و حل کردن مداوم مشکلات فرد معتاد نشانه دوست داشتن آنها است، اما در نهایت آنچه شما انجام می دهید آسان تر کردن شرایط برای در انکار ماندن آنها و ادامه دادن اعتیادشان است.
۵) به عهده نگرفتن مسئولیت های زندگی یک معتاد، بهترین روشی است که می تواند به او کمک کند. به عنوان مثال اگر آنها به دلیل خرید مواد مخدر مرتکب یک جرم شده و بازداشت شده اند، شما به هیچ عنوان نباید با پرداخت وثیقه و یا جریمه باعث آزاد شدن آنها از این مخمصه شوید.
۶) موارد قابل قبول و غیر قابل قبول خود در خانه را برای معتاد مشخص کرده و حد و مرزهای خود را به او گوشزد نمایید. تعیین حد و مرزها ربطی به تنبیه و یا شرمنده کردن فرد معتاد ندارد؛ بلکه در کل برای سلامت بیشتر و بهتر اعضای خانواده است. به عنوان مثال اگر شما عدم استفاده از مواد مخدر در خانه را به عنوان یک حد و مرز تعیین کرده اید، حتی برای یک بار نیز به آنها اجازه عبور از این خط قرمز ها را ندهید. نشان دادن تناقض در رفتار و عدم پایبندی به قوانینی که خودتان تعیین کرده اید، باعث سردرگمی بیشتر اعضای خانواده خواهد شد.
٧) به هیچ عنوان پول دستی به آنها ندهید زیرا به احتمال زیاد از آن برای خرید و مصرف مواد مخدر استفاده می کنند. به جای اینکار و برای حمایت مالی از آنها می توانید چیزهایی که نیازمند آن هستند را شخصاً خریداری کرده و در اختیار آنها قرار دهید. تا آنجا که می توانید محیطی ایجاد کنید که کمترین میزان وسوسه را در پی داشته باشد. در صورتی که در خانه و فضای زندگی افراد معتاد مواد مخدر در دسترس باشد، باعث بروز استرس و وسوسه، و روی آوردن آنها به مصرف مواد مخدر خواهد شد.
٨) چه از نظر عاطفی و چه از نظر مالی شما به بهترین شکل ممکن برای پاک شدن و بهبودی از آنها حمایت خواهید کرد. در عین حال آنها باید بدانند که شما تحت هیچ شرایطی کاری انجام نمی دهند که باعث ادامه یافتن اعتیاد آنان شود. به عنوان مثال بگذارید آنهاد بدانند که شما مخارج مربوط به سم زدائی آنها را متقبل می شوید و یا در مسیر بهبودی از آنها حمایت می کنید. با این روش شما می توانید علاوه بر تشویق کردن عضو معتاد خانواده برای آغاز کردن مسیر بهبودی، احساس گناه و عذاب وجدان خود را نیز کاهش دهید.
٩) در هر کاری که موجب تشویق شدن فرد معتاد به ترک اعتیاد می شود، از او حمایت کنید. مثلا می توانید برای کمک کردن به کاهش استرس و اضطراب آنها، در اولین جلسه انجمن های گمنام آنان را همراهی کنید و یا از یک معتاد در حال بهبودی خواهش کنید تا نزد او آمده و پیام بهبودی از اعتیاد را به گوش وی برساند.
١٠) اگر آنها وارد مرحله بهبودی شده اند، صبر پیشه کرده و آن ها را برای دستیابی به سبک زندگی جدیدشان یاری نمایید. انتظار نداشته باشید که همه اعمال و رفتارهایشان را فوراً تغییر داده و به فردی کامل و ایده آل تبدیل شوند. نسبت به روند بهبودی آنها صبور بوده و برای تصمیم آن ها احترام قائل شوید. به خاطر داشته باشید که روند بهبودی یک حرکت تدریجی و آهسته بوده که با سعی و خطای فراوان همراه است. پس به آنها اجازه اشتباه کردن و تصحیح اشتباهاتشان را بدهید.
